تسمه تایم چیست ؟
تسمه تایم یک تسمه پلاستیکی است که در حقیقت رابط میان میللنگ و میلسوپاپ (میل بادامک) محسوب میشود. یعنی طوری تنظیم شده که با چرخش میللنگ، میلسوپاپ را هم میچرخاند و البته باعث حرکت سوپاپها میشود. تسمه تایم را باید جزوی از قطعات موتورهای احتراق داخلی به حساب آورد. قبل از تسمه تایم از زنجیر تایم در موتور اتومبیلها استفاده میشد.
تسمه تایم چطور کار میکند؟
چرخه چهارمرحلهای موتورهای احتراق داخلی شامل؛ ۱- مرحله مکش (پیستون در داخل سیلندر به پایین میرود، سوپاپ هوا باز میشود و مکش ایجاد شده به وسیله حرکت رو به پایین سیلندر باعث مکش مخلوط سوخت و هوا به داخل سیلندر میشود.)، ۲- مرحله تراکم (پیستون در داخل سیلندر بالا میرود، سوپاپ هوا بسته و مخلوط سوخت و هوا کمپرس میشود.)، ۳- مرحله توان (شمع جرقه میزند و مخلوط سوخت و هوا منفجر میشود. پیستون به سمت پایین رانده و همزمان سوپاپ دود باز میشود.)، ۴- مرحله تخلیه (پیستون به سمت بالا میآید و دود از محل سوپاپ دود خارج میشود.) است.
در این ۴ مرحله، زمانبندی باز و بسته شدن سوپاپ هوا و سوپاپ دود به وسیله تسمه تایم صورت میگیرد. در واقع تسمه تایم حرکت میللنگ را به میل سوپاپ (میل بادامک) انتقال میدهد و میل سوپاپ هم سوپاپها را بالا و پایین میکند. اگر به خواهیم به عبارت دیگر چگونگی عملکرد تسمه تایم را توضیح دهیم باید بگویم که این قطعه با هماهنگ کردن سرعت چرخش میللنگ با میل سوپاپ، زمان باز و بسته شدن سوپاپها را تنظیم میکند. میلسوپاپ که به میل بادامک هم معروف است معمولا در سر سیلندر اتومبیل قرار دارد، امام ممکن است در برخی از اتومبیلها، طراحان جای دیگری از موتور را به این قطعه اختصاص داده باشند.
از آنجایی که کار تسمه تایم تنظیم زمانبندی باز و بسته شدن سوپاپها است، هرگونه لغزش این تسمه روی فولی متصل به میللنگ یا میل سوپاپ باعث اشکال در عملکرد موتور میشود، به همین دلیل روی این تسمه دندانههایی وجود دارد که این دندانهها روی فولیهای دندانهدار قرار میگیرد و بدینوسیله هیچ لغزشی صورت نمیگیرد. وجود همین دندانهها باعث شده که نصب کردن تسمه تایم به سادگی تسمههای دیگر مثل تسمه دینام نباشد. کافی است تسمه تایم چند دندانه جابهجا نصب شود یا اساس این دندانهها در محلی اشتباه قرار گیرند، آن وقت آسیبی جدی به موتور وارد خواهد شد. به همین دلیل تعویض تسمه تایم باید توسط یک مکانیک و تعمیرکار حرفهای انجام شود و انجام این کار را نباید به هر کسی سپرد. در موتورهای چهارزمانه، به ازای هر دو دوری که میللنگ میچرخد، میل سوپاپ یک دور خواهد چرخید که این هماهنگی به واسطه تسمه تایم انجام میشود.
مدل های تایمینگ در خودرو بر دو دسته است:
تسمه تایم : این قطعه از جنس پلاستیک بوده و به مرور زمان دچار اسیب دیدگی می شود یعنی اگر در کاتالوگ خودروی شما نوع تایمینگ را با استفاده از تسمه تایم زده است باید به طور مرتب تسمه تایم را برای بازدید نزد مکانیک ببرید اغلب خودرو ساز های فرانسوی از این قطعه برای تایمینگ خودرو استفاده میکنند.
زنجیر تایم : فقط در یک کلمه باید بگوییم بی نظیر! تفاوت بسیار زیادی میان تسمه تایم و زنجیر تایم وجود دارد و میتوانیم بگوییم عمر زنجیر تایم به اندازه عمر موتور خودرو است که بینظیر است و اگر می خواهید بدانید خودرو شما دارای زنجیر تایم است یا تسمه تایم کافیست دفترچه خودرو خود را نگاهی بیاندازید.
تفاوت بین تسمه تایم و زنجیر تایم چیست؟
به ظاهر زنجیر تایم از مقاومت بیشتری نسبت به تسمه تایم برخوردار است، پس چه شد که اتومبیلسازان سراغ تسمه تایم رفتند که خطر پارگی آن بعد از مدتی وجود دارد؟ طراحان به این دلیل سراغ تسمه تایم رفتند که سر و صدای کمی در بخش موتور اتومبیل تولید میکند. در واقع زنجیر تایم به دلیل جنس فلزی، سر و صدای زیادی داشت.
در ضمن اگر تسمه تایم پاره شود قطعا آسیبدیدگی موتور کمتر از زمانی است که زنجیر تایم پاره شود. البته احتمال پارگی زنجیر تایم بسیار پایین است، اما اگر این اتفاق بیفتد میزان آسیبدیدگی بقدری خواهد بود که شاید مجبور شوید کل موتور را عوض کنید. امروزه استفاده از هم تسمه تایم و هم زنجیر تایم در اتومبیلها رواج دارد. اتومبیلهای ۶ سیلندر یا بیشتر از آن سراغ استفاده از زنجیر تایم رفتهاند که البته استثناهایی هم وجود دارد. اتومبیلهای مدرن و جدید با کنترل صدای زنجیر تایم و به دلیل مقاومت بیشتر، سراغ آن رفتهاند. مثلا شرکتهای معظم بنز، بیامدبلیو و تویوتا از سال ۲۰۰۶ به بعد در محصولاتشان از زنجیر تایم استفاده میکنند.
به هر حال آنچه مسلم است تسمه تایم از پلاستیک ساخته شده و بعد از مدتی بر اثر اصطکاک و گرمای موتور آسیب میبیند. این آسیبدیدگی هم شامل از بین رفتن دندانهها و همچنین پاره شدن خواهد بود. به همین دلیل کارخانههای اتومبیلسازی، روی کاتالوگ محصولاتشان، زمان مشخصی را براساس پیمایش یک اتومبیل مشخص میکنند تا بعد از این مدت، صاحب اتومبیل اقدام به تعویض تسمه تایم کند. در عوض زنجیر تایم حتی بدون نگهداری و مراقبت، سالهای سال میتواند به کار کردن ادامه دهد و حتی عمر آن به اندازه عمر خود اتومبیل باشد. در حقیقت زنجیر تایم بر خلاف تسمه تایم نیاز به تعویض ندارد.
زمان تعویض تسمه تایم چه وقت است؟
همه اتومبیلها معمولا داری یک زمان مشخصی برای تعویض تسمه تایم هستند که این زمان توسط کارخانه تولید کننده خودرو در کاتالوگ مشخص شده است. زمان تعویض تسمه تایم ممکن است بر اساس گذر زمان مثلا ۲ سال یا بر اساس پیمایش خودرو مثلا ۶۰ هزار کیلومتر مشخص شده باشد. این عدد هم بستگی جدی به کیفیت تسمه تایمی دارد که توسط اتومبیلساز استفاده شده است. مثلا برای برخی از محصولات شرکت فورد، زمان تعویض تسمه تایم بعد از ۱۶۰ هزار کیلومتر اعلام شده است.
یک نکته مهم این است که هنگام خرید اتومبیل دستدوم، شما قادر به تشخیص میزان کارکرد تسمه تایم نیستید و فقط یک کارشناس خبره میتواند این تشخیص را داشته باشد. به همین دلیل برای اینکه اتفاق ناگواری برای اتومبیلتان نیفتد، حتما باید خودرو را به کارشناس نشان دهید تا بدانید عمر تسمه تایم آن چقدر است.
نظر خود را بنویسید