آشنایی با تاریخچه پیکان ، خودروی ملی ( قسمت دوم)

پیکان کار :

تولید پیکان کار در دهه 50 شمسی در ایران ناسیونال کلید خورد. این نمونه فاقد زه دور بدنه و گلدانی سپر بود. یکی از جذاب ترین ویژگی های پیکان کار موتور نخت 1600 سی سی آن بود که با وزن پایین بدنه دست به دست هم می دادند تا این نمونه شتاب مناسبی داشته باشد. در مدل های قبل از انقلاب، پیکان کار با داشبورد تخت با روکش چرمی معروف به داشبورد وانتی عرضه می شد. اما در مدل های تولید شده بعد از انقلاب اسلامی، این داشبورد با داشبورد مدل دولوکس که به صورت دوقلو بود جایگزین شد. البته صفحه کیلومتر پیکان کار به جای 200 کیلومتر، تا 160 کیلومتر درجه بندی شده بود. همچنین در پیکان کار چراغ دنده عقب از چراغ های ترمز و خط جدا شده بود. بعدها با تغییرات جزیی دیگر، پیکان کار جای خود را به مدل کارلوکس داد.

پیکان اتوماتیک :

یکی از نمونه های خاص پیکان که تعداد زیادی از آن تولید نشد، همین مدل اتوماتیک است. پیکان اتوماتیک ظاهری مشابه مدل دولوکس داشت موتور قوی تر آن که 73 اسب بخار قدرت تولید می کرد، با گیربکس 3 سرعته اتوماتیک جفت می شد. تولید پیکان اتوماتیک در سال 1349 رقم خورد و نکته جالب این نمونه برقی بودن شیشه های جلو آن در برخی نمونه ها بود.

پیکان کارلوکس :

بعد از انقلاب اسلامی و مصادره ایران ناسیونال از برادران خیامی، تولید پیکان به شدت کاهش پیدا کرد و تنوع مدل ها به 2 نمونه سدان و وانت محدود شد. ایران خودرو که حالا شرکتی دولتی بود، با سرهم کردن قطعات موحود در انبار، پیکان کارلوکس را تولید کرد. این نمونه از سپر استیل کوتاه، داشبورد چوبی و نوارهای فلزی اطراف بدنه بهره می برد.

پیکان تاکسی :

تاکسی رانی در ایران سابقه ای به قدمت 94 سال دارد. زیرا نخستین تاکسی ایران در سال 1306 آغاز به کار کرده است و راه اندازی آن توسط فخرالدوله، دختر مظفرالدین شاه و مادر علی امینی، نخست ‌وزیر سال های بعد ایران انجام شده است. خودروهای مختلفی در ناوگان تاکسی رانی ایران خدمت کرده اند، اما در این بین سهم پیکان قطعا بیش از دیگر خودروهاست. زیرا در همان سال های ابتدایی تولید، پیکان ها به تعداد زیاد وارد حوزه خدمات شهری و تاکسی رانی شدند. پیکان تاکسی ((شهاب)) نام داشت و از تزئینات حداقلی با صندلی های نیمکتی در جلو و رنگ نوستالژیک نارنجی بهره می برد. زیرا معمولا در جلو دو مسافر سوار می شدند. تولید پیکان تاکسی بعد از انقلاب اسلامی هم ادامه پیدا کرد و تا همین چند سال پیش و قبل از طرح از رده خارج کردن تاکسی های فرسوده و جایگزینی آن ها به خودروهای جدید مثل پژو 405، سمند و پراید، این پیکان های جان سخت و نان آور، خیابان های تهران و دیگر شهرهای ایران را متر می کردند.

پیکان سپر جوشن :

در سال 1372 تصاویری از نمونه پروتوتایپ پیکان فیس لیفت منتشر شد. در این عکس ها تغییراتی مثل آینه های پلاستیکی، سپرهای بلند، قالپاق های جدید و باله صندوق عقب مشهود بودند. اما پس از یک سال، پیکانی که از خط تولید خارج شد، تنها در بخش سپرها و قالپاق ها دستخوش تغییر شده بود که همین موارد هم با نسخه پروتوتایپ فرق می کردند. این مدل پیکان با سپرهای پلاستیکی بلند به سپر جوشن معروف شده بود. اما به دلیل ظاهر نچندان زیبا، از پیکان سپر جوشن استقبال نشد و در نهایت تولیدش در سال 1378 متوقف شد.

پیکان پژویی :

بعد از انقلاب اسلامی و ماجراهایی که برای شرکت روتس (مادر شرکت تالبوت) پیش آمد، حواشی پیکان هم شروع شد. روند مونتاژ خودرو در ایران خودرو به همان ترتیب گذشته یعنی واردات قطعات و مونتاژ آن ها در ایران خودرو، تا سال ۱۳۶۴ ادامه یافت. البته در کنار مونتاژ قطعات خارجی، قسمت‌هایی مثل بدنه، رادیاتور، شیشه و کمک فنر عقب و جلو در ایران ساخته می‌شدند. در سال ۱۳۶۴ خط تولید پیکان در کرایسلر انگلستان متوقف شد و در شرکت پژو فرانسه ادغام شد. درنتیجه ایران خودرو با کاهش واردات دستگاه انتقال قدرت و بعضی قطعات اصلی مواجه شد و تولید پیکان از سقف بیش از ۷۰ هزار دستگاه در سال ۱۳۶۳ به 3 هزار دستگاه در سال ۱۳۶۸ سقوط کرد.

در سال 1369 کارخانه پژو با استفاده از سیستم تعلیق و موتور پژو ۵۰۴ بر روی بدنه پیکان در ایران خودرو موافقت کرد تا تولید پیکان ادامه پیدا کند. به این ترتیب موتور 1800 سی سی پرقدرت پژو روی بدنه سبک پیکان قرار گرفت تا یکی از قدرتمندترین پیکان های ساخته شده تا آن زمان متولد شود. تا زمانی که موجودی موتورهای پژو 504 ته بکشد، تولید پیکان پژویی ادامه پیدا کرد. این روند 6 سال ادامه داشت و در این سال ها به خاطر سرعت بالا و آیرودینامیک ضعیف، پیکان عامل تصادفات زیادی در جاده ها بود.

پیکان 1600 :

بعد از پیکان پژویی، تولید پیکان کارلوکس با موتور 1600 سی سی ساخت مگاموتور در دهه 70 شمسی آغاز شد. گیربکس 5 دنده آرژانتینی این نسخه ساخت گتراگ آلمان بود. در پیکان 1600 سی سی آیینه های جانبی تغییر کرده و با نمونه پلاستیکی جایگزین شده بودند. غربیلک فرمان نیز مشابه پژو 405 شده بود و ترمز دستی هم از بغل صندلی راننده به کنسول وسط نقل مکان کرد. تولید این نمونه 13 سال ادامه داشت و بسیاری از قطعات آن نیز داخل کشور تولید می شدند. یکی از نکات جالب در خصوص پیکان 1600، عرضه مدل های رنگی در سال های آخر تولید (آلبالویی، سبز و …) بعد از سال ها تولید پیکان با رنگ سفید یخچالی بود.

پیکان وانت :

پیکان آنقدر خودرو محبوب و کاربردی بود که روی پلت فرمش انواع نسخه هاس سدان، استیشن و وانت به تولید رسیدند تا پاسخگوی نیازهای مختلف باشند. پیکان وانت یکی از کاربردی ترین مدل های پیکان بود که برای جابجایی بارهای سبک مورد استفاده قرار می گرفت. تولید پیکان وانت از سال 1346 در کنار مدل سدان آغاز شد. تولید این نمونه پیکان بعد از توقف رسمی تولید مدل سدان هم با نام باردو ادامه پیدا کرد.

پایان کار پیکان در ایران :

پولِ پیکان سبب شد مراکز تحقیقاتی و نظام‌های مهندسی بعد از 15 سال رکود و فراموشی، دوباره در ایران خودرو شکل بگیرد. با پول پیکان مهندسان جوانی که در مرکز تحقیقات ایران خودرو مشغول به کار بودند سعی کردند تا خودروی ملی را با نام پیکان جدید طراحی کنند. بعد از مشخص شدن بزرگی کار طراحی خودرو از پایه، این مهندسان سعی کردند با کمک مهندسان فرست‌اتومیتو انگلستان و مشاوران آلمانی و کره‌ای، روی پلات‌فرم پژو 405 خودروی پیکانی را طراحی کنند.
طراحی این خودرو تا پایان سال 1380 به طول انجامید، این پیکان جدید مراکز تحقیقاتی و نظام‌های مهندسی را شکل داد. قطعه‌سازان را مهندسی‌تر و قوی‌تر کرد. اما سرانجام این پیکان جدید تبدیل به خودرویی با نام “سمند” شد. هزیه طراحی سرسام‌آور این خودرو که حدود 500 میلیون دلار بود و هم‌چنین قطعات گران قیمت این خودرو سبب شد طرح پیکان جدید شکست بخورد. پس از این اتفاق تولید پیکان به دلیل فشار افکار عمومی و به دلیل آلودگی و مصرف سوخت بالا متوقف شد.

((در نهایت عمر پیکان پس از 38 سال و تولید 2 میلیون و 295 هزار دستگاه، در 25 اردیبهشت 1384 (سالروز تولید پیکان) به پایان رسید))
ولی بعد از سال 84 و پایان رسمی تولید پیکان، تولید پیکان وانت به طور کامل صفر نشد و تولید پیکان وانت تا سال 1394 (یعنی 10 سال پس از توقف رسمی تولید پیکان) ادامه پیدا کرد.